Jaskynie Sloupsko-Szoszówskie - charakterystyka
Morawski Kras
jest największym i najciekawszym obszarem krasowym w Republice Czeskiej. Leży na północ od Brna i z powierzchnią 94 km2 dewońskich wapieni (szerokość 3-5 km, długość 25 km) jest częścią Wyżyny Drahańskiej. Samodzielne hydrograficzne części dzielą go na część północną: system Punkvy, centralną: system potoku Křtinský i Jedovnický potok, oraz część południową: system Říčki.
Jaskinie Sloupsko–Szoszówskie
- leżą na północnym skraju Morawskiego Krasu obok miasteczka Sloup;
- są dwupiętrowym ponorowym systemem jaskiniowym wytworzonym w wyniku działania erozyjnego Sloupskiego potoku. Część najdłuższego systemu jaskiniowego w RC – Jaskini amatorskiej;
- część sloupska „Stare skały i jaskinia Nicová" – znane od dawna, Jaskinia Elzy odkryta w 1879 roku, część szoszówska odkryta w latach 1889-1914;
- całkowita długość wszystkich znanych korytarzy wynosi 4200 metrów;
- Udostępniona do zwiedzania od 1881 roku, aktualna długość udostępnionej do zwiedzania trasy wynosi 1760 metrów;
-
czas trwania zwiedzania: 70 minut trasa krótka, 110 minut trasa długa, 70 minut historyczna i 180 minut trasa doznaniowa; - temperatura powietrza wynosi 7–8 °C, wilgotność 99 %;
- stanowisko paleontologiczne i archeologiczne o znaczeniu światowym.
Paleontologia
Jaskinie Sloupsko–Szoszówskie są cennym stanowiskiem paleontologicznym. Wolnodostępne jaskinie zapewniały w plejstocenie schronienie i zimowisko dziś już wymarłym gatunkom ssaków. Był to przede wszystkim niedźwiedź jaskiniowy. W sedymentach Jaskiń Sloupsko–Szoszówskich zachowała się ogromna ilość pozostałości szkieletów tego zwierzęcia. Już w minionym stuleciu tu prowadzili badania paleontologiczne wybitni badacze, np Dr Jindřich Wankel, czy też Dr Martin Kříž, a później np. Jan Knies. Wynik ich pracy możemy dziś zobaczyć w Morawskim Muzeum Ziemskim w Brnie, lub w Muzeum Ziemskim w Wiedniu, gdzie jest wiele kompletnych szkieletów niedźwiedzia jaskiniowego. Tylko w ramach badań Dr Jindřicha Wankela wykopano ponad 300 czaszek. Najbogatszym znaleziskiem jest Gotycki korytarz w Sloupskiej części, ale pozostałości szkieletów można znaleźć w sedymentach całego kompleksu Jaskiń Sloupsko–Szoszówskich. Do następnych przedstawicieli fauny plejstocenu, które odkryto w Starych skałach, należy lew jaskiniowy, hiena jaskiniowa, rosomak, wilk, itd. Obecnie prowadzi badania paleontologiczne na terenie Morawskiego Krasu Instytut Anthropos Morawskiego Muzeum Ziemskiego w Brnie.
Archeologia – jaskinia Szopa
Potężne portale wejść do jaskiń były na całym świecie wykorzystywane przez człowieka jako schronienie. Na terenie Morawskiego Krasu istnieje kilka takich jaskiń. Najcenniejszą z nich jest tunelowa ruina jaskiniowa – Szopa. Rozległe badania archeologiczne przeprowadzał tu już w minionym wieku Dr Martin Kříž. Do dziś odkryto aż 15 metrów warstw kulturowych sedymentu i w ten sposób powstał unikatowy archeologiczny profil, gdzie odkryto szczątki człowieka i ślady jego działalności w kilku odcinkach czasowych. Najstarszym dowodem są kamienne narzędzia, których wiek szacuje się w przybliżeniu na 120 000 lat. Później Szopa była wykorzystywana przez człowieka w różnych fazach klimatycznych. W warstwie pochodzącej w przybliżeniu sprzed 50 000 lat znaleziono w dużej ilości kamienne narzędzia i kości zwierzęce oraz szczątki szkieletów neandertalczyka. Chodzi o części górnej szczęki i czaszki niedojrzałego osobnika. Po odejściu neandertalczyków Szopę zamieszkiwał wielokrotnie człowiek współczesny w okresie późnego paleolitu. Byli to łowcy mamutów przed 22 000 lat i łowcy reniferów i koni z okresu między 13 000 i 10 000 lat. Nawet w epoce brązu Szopa nie była opuszczona. W sedymentach znaleziono brązowe przedmioty datowane na IX-X wiek p.n.e.
Jaskinia Szopa została częściowo uszkodzona podczas II wojny światowej w wyniku założenia niemieckiej wytwórni silników lotniczych. Jednak cenne profile po wojnie udało się odnowić. Jaskinia Szopa (Kůlna) należy do najcenniejszych stanowisk archeologicznych na świecie.